Cổ nhân có câu: “Nhất vị đan sâm ẩm, công đồng Tứ vật thang”, ý nói một vị thuốc đan sâm có tác dụng tương đương với bài thuốc Tứ vật (bài thuốc bổ huyết). Ngoài ra, đan sâm còn được mệnh danh là “huyết bệnh yếu dược”, tức là thứ dược chuyên trị các bệnh về khí huyết.
Vậy đan sâm là cây gì? Vị thuốc đan sâm có tác dụng gì? Mua ở đâu? Cùng tìm hiểu hình ảnh, công dụng, bài thuốc chữa bệnh từ thảo dược này.
Tìm hiểu: Xuyên tâm liên – Kháng sinh thực vật trong điều trị COVID-19
Đan sâm là cây gì?
Đan sâm (Salvia miltiorrhiza) là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền Trung Quốc và Châu Á.
- Tên gọi khác: Xích sâm, huyết căn, vữ đan sâm, cứu thảo.
- Tên tiếng trung: 丹參 (giản thể) hoặc 丹参 (phồn thể), đọc là Danshen.
- Họ: bạc hà.
Mô tả Đan sâm
Theo các nhà thực vật học, cây đan sâm có một số đặc điểm nhận diện sau:
- Đan sâm là thực vật thân thảo, sống lâu năm và mọc hoang, cao từ 30 tới 80 cm. Lá cây có màu xanh tro, có lớp lông ngắn và nhỏ trên bề mặt lá.
- Cho hoa vào tháng 4 – 6, cánh hoa có màu tím hoặc trắng, dài khoảng 10 – 15 cm.
- Rễ đan sâm có màu đỏ đặc trưng, dùng làm thuốc.
Cây thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản. Hiện đang được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền các nước Châu Á nói chung.
Hiện nay, đan sâm xuất hiện rất ít trong tự nhiên, chủ yếu được trồng làm thuốc. Cây thuốc này ưa môi trường mát, ẩm nên được trồng nhiều ở khu vực miền núi nước ta, đặc biệt là ở khu vực Tam Đảo.
Xem thêm: Sâm đại hành – Thuốc bổ máu, dưỡng huyết mang hình dáng củ hành.
Thu hái và bào chế
Trong y học, rễ cây đan sâm là bộ phận chủ yếu dùng làm thuốc. Các dược liệu trong cây đan sâm sẽ đạt thành phần dược tính cao nhất khi cây trưởng thành (từ 3 năm trở lên).
Người ta thường thu hoạch đan sâm vào mùa đông. Loại cây này có đặc tính rễ đâm sâu vào đất. Do đó, khi thu hoạch cần phải đào sâu và phải cẩn thận để rễ không bị đứt gãy hoặc bỏ sót.
Sau khi thu hái, rễ đan sâm sẽ được sơ chế để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, rồi mới đem đi bào chế. Dưới đây là một số cách bào chế đan sâm:
- Cách 1: Rễ đem cắt lát dày 1 đến 2 cm, phơi trực tiếp dưới ánh nắng hoặc đem sấy khô. Sau đó bảo quản trong túi hoặc lọ kín để tránh ẩm mốc và côn trùng gây hại.
- Cách 2: Rễ được ủ mềm, rồi đem đi thái lát mỏng. Lấy đan sâm ngâm rượu, sao vàng cho tới khi khô hoàn toàn. Cuối cùng cho rễ đã sao vàng tán thành bột mịn. Bảo quản trong lọ, hũ để sử dụng lâu dài.
- Cách 3: Đem rễ đan sâm phơi khô, ngâm với rượu theo tỉ lệ 1 kg dược liệu : 1 lít rượu trắng. Để nguyên liệu ở nhiệt độ phòng, bảo quản nơi thoáng mát. Sau một tuần là có thể sử dụng.
Thành phần hoá học
Đan sâm có chứa nhiều thành phần hóa học có tác dụng trị bệnh và có lợi cho sức khỏe. Cụ thể:
- Thành phần phenol và acid phenolic: Danshensu, acid rosmarinic có tác dụng điều trị viêm khớp các bệnh tim mạch và ổn định huyết áp
- Hợp chất diterpen gồm: Tanshinone I, IIA, IIB và crytotan shinon có tác dụng làm giãn các tiểu động mạch, cải thiện lưu thông máu.
- Một số thành phần khác: Vitamin E, tanin, baicalin, ursolic acid ngăn ngừa bệnh tim mạch, ung thư và cải thiện cơ khớp.
Bị đau khớp? Tìm ngay: Cây huyết rồng – Thông kinh lạc, trị đau nhức hiệu quả.
Tác dụng dược lý và chủ trị
Tác dụng dược lý: phá túc huyết (huyết lưu ứ lại), sinh tân huyết (sinh ra huyết mới), thông kinh mạch, dưỡng huyết, an thai.
Chủ trị: đau nhức xương khớp (cốt tiết thống), tay chân mệt mỏi, lười vận động (phong tý bất tùy), mắt đỏ (mục xích), tâm thần không yên (an thần, định chí, dưỡng tâm).
Tác dụng của Đan sâm
Theo y học cổ truyền Trung Hoa, đan sâm là dược liệu có vị đắng, tính hỏa, quy vào can, tâm. Từ xưa, Đông y đã đặt đan sâm ngang hàng với bài thuốc tứ vật thang – Bài thuốc chuyên trị các bệnh liên quan đến máu huyết.
Giống như cây huyết dụ, tác dụng của đan sâm giúp lưu thông khí huyết, làm giảm các cơn đau do thấp khớp, viêm khớp cấp gây ra. Ngày nay khoa học còn phát hiện một số thành phần của cây đan sâm có tác dụng hỗ trợ trong điều trị ung thư.
Tìm hiểu: Cây long não – Vị thuốc sát trùng, tiêu viêm ấn tượng.
Đan sâm giúp phòng ngừa rối loạn nhịp tim
Theo nghiên cứu đăng trên Tạp Chí y học cổ truyền Trung Quốc, hoạt chất Tanshinone IIA trong rễ đan sâm có thể làm giảm quá tải ion canxi trong sợi cơ tim.
Chất này còn có tác dụng ổn định màng hồng cầu và làm tăng sức kháng của hồng cầu đối với sự tan huyết. Từ đó giúp phòng ngừa và ngăn chặn rối loạn nhịp tim.
Người ta còn so sánh tác dụng chống loạn nhịp tim của Tanshinone IIA trong rễ đan sâm với Quinidine (thuốc chuyên điều trị rối loạn nhịp tim). Kết quả cho thấy, Tanshinon trong đan sâm có hiệu quả trong việc điều trị rối loạn nhịp tim tốt hơn và cũng an toàn hơn so với Quinidine.
Đan sâm giúp giảm nguy cơ huyết khối ở người bệnh rung nhĩ
Bệnh rung nhĩ nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến đột quỵ bởi tim lúc này thường đập nhanh, máu có thể ứ lại và không đổ xuống tâm thất. Từ đó hình thành các cục máu đông và gây ra nhiều bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, đan sâm với tác dụng thông huyết, phá ứ sẽ giúp giảm bớt rủi ro này.
Nhờ các hoạt chất đặc biệt, sử dụng đan sâm có thể làm ức chế các yếu tố gây đông máu, giảm sự tích tập tiểu cầu, giảm nguy cơ huyết khối và bệnh rung nhĩ.
Xem thêm: Trà mãng cầu xiêm tốt cho tim mạch, có ích trong điều trị ung thư
Đan sâm giúp tăng lưu thông máu
Theo nghiên cứu y học cổ truyền Nhật Bản, một số hoạt chất của đan sâm có tác dụng làm giãn mao mạch và tiểu động mạch. Hỗ trợ giảm tình trạng ứ huyết và cải thiện lưu thông tuần hoàn máu.
Nhờ tác dụng này, sử dụng đan sâm thường xuyên còn giúp giảm nhanh các triệu chứng ho, khó thở, mệt mỏi do bệnh tim mạch gây ra.
Công dụng và liều dùng rễ đan sâm
Theo y học cổ truyền, đan sâm có nhiều công dụng đáng kể như sau:
- Tăng cường lưu thông máu, hoạt huyết, thông kinh lạc.
- Giảm đau, hỗ trợ trị viêm khớp, chân tay không linh hoạt.
- Tiêu huyết khối, chống rối loạn nhịp tim.
Theo y học hiện đại, đan sâm có nhiều hoạt chất thiết yếu có lợi cho sức khỏe. Do đó mang lại nhiều công dụng trong việc trị các bệnh khác nhau, phổ biến là:
- Điều hòa huyết áp, giảm hoặc loại bỏ cholesterol xấu có trong máu.
- Trị khó ngủ, chứng mất ngủ lâu ngày, bế kinh.
- Ngăn ngừa và hỗ trợ trị bệnh ung thư.
Liều dùng: Vị thuốc đan sâm được dùng ở dạng hoàn tán và sắc uống. Liều 9 – 15g/ngày. Dùng độc vị, có thể kết hợp với những dược liệu khác.
Tìm hiểu: Cây đuôi chuột và thực hư tác dụng trị hở van tim.
Bài thuốc kinh nghiệm từ đan sâm
Đan sâm là một dược liệu quý, có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Có thể kết hợp đan sâm với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả trong việc trị bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc kinh nghiệm từ rễ cây đan sâm bạn có thể tham khảo.
Chữa đau tức ở ngực, đau nhói vùng tim:
Để chữa đau tức ngực và đau nhói vùng tim. Có thể sử dụng vị thuốc đan sâm theo 2 cách sau đây:
- Cách 1: chuẩn bị đan sâm 32g, hồng hoa 16g, hoàng kỳ, xích thược, trầm hương và uất kim mỗi vị 20 g, đương quy 16g, mạch môn, hương phụ, mỗi vị 12g. Mỗi ngày sắc uống một thang.
- Cách 2: Đan sâm 16g, nhân trần 20g, hạt ý dĩ 16g, bạch truật 12g, bạch linh, bạch thược, sài hồ, hoàng kỳ, mỗi vị 10g, cây ngũ gia bì, chi tử mỗi vị 8g, gừng, đại phúc bì, cam thảo, đại táo mỗi vị 6g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Tham khảo: Cây núc nác – Vị thuốc thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm cực tốt.
Chữa suy tim:
Bài thuốc chữa suy tim từ đan sâm và một số vị thuốc khác:
Đan sâm 16g, bạch truật, ý dĩ, xuyên khung, ngưu tất (cỏ xước), trạch tả, mã đề, mộc thông, mỗi vị 16g. Mỗi ngày uống một thang thuốc sắc.
Chữa tim hồi hộp, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt, ù tai:
Chuẩn bị: Đan sâm, sa sâm, thiên môn, long nhãn, mạch môn, thục địa, đảng sâm mỗi vị 12g, toan táo nhân, viễn chí, bá tử nhân mỗi vị 8g, ngũ vị tử 6g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
Chữa thần kinh suy nhược, nhức đầu, mất ngủ:
Chuẩn bị: Đan sâm, bạch thược, đại táo, thảo quyết minh (sao), mạch môn, ngưu tất, huyền sâm mỗi vị 16g, dành dành, nhân hạt táo mỗi vị 8g. Mỗi ngày sắc một thang để uống.
Chữa viêm gan mạn tính, đau vùng gan:
Chuẩn bị: Đan sâm 20g, cỏ nhọ nồi 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa đau dây thần kinh liên sườn:
Chuẩn bị: Đan sâm, bạch truật, bạch thược, bạch linh, uất kim, sài hồ, thanh bì, mỗi vị 8g, bạc hà, hương phụ, cam thảo mỗi vị 6g và gừng 4g. Mỗi ngày sắc uống một thang.
Chữa viêm khớp cấp kèm theo tổn thương ở tim:
Chuẩn bị: Đan sâm 12g, kim ngân hoa, đảng sâm, ké đầu ngựa, ý dĩ, thổ phục linh, mỗi vị 20g, bạch truật, kê huyết đằng, tỳ giải mỗi vị 16g. Sắc uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
Chữa đau bụng kinh, bế kinh:
Chuẩn bị: Đan sâm, đương quy, tam thất bắc, sinh địa mỗi vị 10g, hương phụ, bạch thược, xuyên khung mỗi vị 6g. Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
Tìm hiểu: Cây ích mẫu – Thuốc Nam điều kinh hiệu quả.
Chữa kinh nguyệt không đều
Kinh nguyệt không đều gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến cuộc sống của chị em phụ nữ. Để chữa bệnh này cần chuẩn bị các vị thuốc sau:
Đan sâm, thục địa, hoài sơn, sài hồ, bạch thược mỗi vị 12g, sơn thù, trạch tả, phục linh, đan bì mỗi vị 8g. Mỗi ngày uống 1 thang.
Đan sâm giá bao nhiêu?
Đan sâm là một loại dược liệu quý nên “giá đan sâm bao nhiêu?” là câu hỏi được nhiều người quan tâm nhất hiện nay. Giá đan sâm trên thị trường dao động trong khoảng từ: 300.000 – 500.000 đồng/1 kg.
Trước khi mua, bạn cần nên cân nhắc thật kỹ lưỡng. Vì tình trạng hàng giả, kém chất lượng nhưng giá cao vẫn luôn tràn lan trên thị trường. Chỉ nên mua ở cửa hàng, nhà thuốc có giấy phép kinh doanh rõ ràng, uy tín.
Tham khảo: Đỗ trọng – Bổ can thận, ích tinh, mạnh gân cốt
Đan sâm mua ở đâu uy tín, chất lượng?
Hiện nay, rễ đan sâm có bán rộng rãi tại các nhà thuốc Đông y. Tuy nhiên, để mua đúng đan sâm chất lượng không phải là chuyện dễ, bạn phải biết nhìn hàng. Nếu không, hãy chọn một nơi bán dược liệu uy tín như cửa hàng Thảo dược An Quốc Thái.
Thảo dược An Quốc Thái là nơi chuyên cung cấp thuốc Bắc, thuốc Nam lâu đời tại TP HCM, có kinh nghiệm mua bán rễ đan sâm hơn 30 năm, cam kết chỉ cung cấp đan sâm thật, chất lượng, không pha trộn rễ cây giả, cây dại khác.
Dược liệu Đan sâm tại Thảo dược An Quốc Thái đáp ứng tiêu chí 3 “không”: không chất bảo quản, không pha trộn với cây dại khác, không thuốc hóa học. Đảm bảo giữ 100% dược tính tự nhiên. Do đó bạn có thể hoàn toàn yên tâm khi mua vị thuốc đan sâm tại đây.
Thông tin mua hàng:
Thảo dược An Quốc Thái
- Địa chỉ: 62/1/28 Trương Công Định, P. 14, Tân Bình, TP HCM.
- Điện thoại đặt hàng: 0926 456 456.
- Hoặc mua tại website: https://omega3.vn/.
- Giá bán rễ đan sâm: 250.000 đồng/kg (loại khô, thái lát).
Khách hàng nói gì về Đan sâm?
Chị Huyền, bệnh nhân 36 tuổi ở Bình Phước chia sẻ:
“Tôi ở Bình Phước nhờ người quen giới thiệu nhà thuốc An Quốc Thái có bán vị thuốc đan sâm trị bệnh tim mạch rất hay. Tôi có mua thử, uống nay đã hơn 4 tháng, thấy tim đỡ đỡ hẳn, ăn được ngủ được. Tôi ở xa uống hết tháng này, tháng sau tôi lại mua tiếp, mua rất tiện vì giao tận nhà, không phải đến tận nơi.”
Bác Trung, 57 tuổi, TP HCM cho biết:
“Càng lớn tuổi càng thấy mệt mỏi, chân tay uể oải, biết đan sâm bồi bổ tốt như nhân sâm nhưng rẻ hơn nhiều nên mới mua thử. Không ngờ là uống vào thấy khỏe người, tay chân vận động cũng thoải mái hơn, bớt mệt mỏi hẳn. Giá cũng rẻ, tôi mua ở Nhà thuốc An Quốc Thái, 1 cân cũng chỉ 2, 3 trăm nghìn thôi, chứ nhân sâm cả triệu không mua nổi.”
Chị Nhung, 35 tuổi chia sẻ về đan sâm:
“Trước đây tôi thường xuyên mất kinh, hễ tới kỳ là bị đau bụng quằn quại, bác sĩ nói là bị ứ huyết, phải vận động nhiều, kê thuốc Tây nhưng uống 1 thời gian thì thấy khá nóng, hốc hác hết cả người.
Biết tới đan sâm dược liệu điều kinh nên mua uống thử, tác dụng nhưng chậm mà chắc. Vừa uống như thuốc, vừa uống như trà lại không lo hại gan thận. Giờ thì kinh nguyệt đã ổn định lại, cũng bớt đau bụng hơn trước đây. Nhân đây cũng rất biết ơn nhà thuốc An Quốc Thái, nhờ bốc thuốc ở đây mà đỡ hẳn.”
Như vậy, đan sâm là vị thuốc hữu ích cho những người bị bệnh tim, hồi hộp, tức ngực, hư huyết, đau nhức xương khớp,… Đây là vị thuốc nên có trong nhà nếu gia đình có người gặp các vấn đề trên.
Trên đây là tất tần tật những thông tin liên quan đến thảo dược quý đan sâm từ công dụng, cách dùng đến bài thuốc chữa bệnh. Hy vọng qua bài viết, bạn sẽ biết sử dụng vị thuốc đan sâm một cách hiệu quả.
Thông tin tổng hợp từ kinh nghiệm dân gian chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi quyết định sử dụng nên tham khảo tư vấn của thầy thuốc Đông y để dùng đúng liều, chữa đúng bệnh.
Để xem thêm nhiều thông tin về các bài thuốc hay, vị thuốc quý, cũng như các mẹo làm đẹp, mua sắm, phương pháp thẩm mỹ an toàn, bạn hãy thườn xuyên truy cập: https://omega3.vn xem những bài viết mới nhất.
Nguồn tham khảo:
- Danshen (Salvia miltiorrhiza Bunge): A Prospective Healing Sage for Cardiovascular Diseases (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28828985/)
- Salvia miltiorrhiza (https://en.wikipedia.org/wiki/Salvia_miltiorrhiza)
Thông tin mua hàng
Omega Việt Nam – Vì sức khỏe cộng đồng
