Tác giả: Dược sĩ Nguyễn Thị Thanh Nhàn
Củ gai là củ (rễ) của cây lá gai, được mệnh danh là “thần dược” của các mẹ bầu nhờ tác dụng an thai, chữa động thai, dọa sảy thai, cầm máu, lợi tiểu và nhiều công dụng khác.
Để hiểu rõ thêm về tác dụng của củ gai tươi đối với sức khỏe bà bầu, cũng như bài thuốc, cách dùng củ gai sao cho hiệu quả, mời bạn tìm hiểu vị thuốc ngay bây giờ.
Củ gai là gì?
Củ gai là phần rễ của cây lá gai (Boehmeria nivea). Cây lá gai thường được trồng để lấy sợi dệt làm lưới, lá làm món bánh ít lá gai (bánh gai) Bình Định rất nổi tiếng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, rễ cây gai (củ gai) cũng là một vị thuốc quý trong Đông y.
- Tên khoa học: Radix Boehmeriae
- Tên thường gọi: Trữ ma căn, cây tầm ma, cây trữ ma, cây gai bánh,…
- Họ: Thuộc họ Gai (Urticaceae)
Một số đặc điểm của củ gai:
- Củ gai hình trụ, hơi cong queo, đường kính 0.8cm – 2cm, chiều dài từ 8cm – 25cm. Mặt ngoài màu nâu sẫm hoặc nâu xám, có nhiều vết nhăn theo chiều dọc và chiều ngang.
- Dễ bẻ gãy, vết bẻ màu vàng và có xơ, ruột màu nâu, một số củ có vòng đồng tâm ở giữa.
- Vị nhạt, mùi nhẹ, khi nhai thì thấy hơi dính răng.
Củ gai thường được thu hoạch vào mùa thu. Đào lấy củ, cắt bỏ phần rễ con, giũ sạch bùn đất. Sau đó đem thái lát, phơi khô làm thuốc hoặc để nguyên dạng tươi.
Theo Đông y, tác dụng của củ gai tươi trong việc giúp an thai và chữa động thai cho bà bầu được đánh giá là tốt hơn so với củ phơi khô khoảng 3 – 4 lần.
Xem thêm: Tam thất Nam – Vị thuốc điều kinh, phục hồi sau sinh nhanh chóng.
Củ gai có tác dụng gì cho bà bầu?
Theo y học cổ truyền, củ gai được sử dụng làm thuốc an thai cho mẹ bầu (bị động thai và ra huyết), chữa sa tử cung hiệu nghiệm từ hàng trăm năm trước.
Không giống như thuốc tây, dùng củ gai an thai được đánh giá là lành tính, an toàn và không gây tác dụng phụ. Một số công dụng của củ gai đối với sức khỏe mẹ bầu như sau:
Củ gai tươi giúp an thai
3 tháng đầu tiên của thai kỳ là giai đoạn nhạy cảm nhất, bởi thai nhi ở thời điểm này thai thường rất yếu. Chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến dọa sảy, động thai. Vì vậy, các mẹ bầu nên uống nước củ gai tươi để an thai.
Những hoạt chất có trong dược liệu sẽ hỗ trợ thúc đẩy cơ thể sản sinh Estrogen và Progesterone. Các nội tiết tố này có tác dụng làm dày niêm mạc tử cung. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho phôi thai bám chắc vào tử cung và phát triển khỏe mạnh.
Lưu ý, trong 6 tháng sau đó, các mẹ vẫn nên tiếp tục sử dụng củ gai tươi để nuôi dưỡng thai nhi khỏe mạnh.
Xem thêm: Hoài sơn (khoai mài) – bồi bổ tỳ vị, chữa hư nhược.
Ngăn ngừa sảy thai, động thai, bong nhau thai
Sảy thai, động thai là những điều mà không người mẹ nào muốn xảy ra. Để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé trong suốt thai kỳ, các mẹ cần theo dõi thật kỹ cơ thể. Những biểu hiện như đau bụng âm ỉ, ra dịch có màu sắc bất thường ở âm đạo,… chính là dấu hiệu của động thai, bong nhau thai hoặc tụ dịch màng nuôi.
Mẹ bầu thường khá bị động khi bị dọa sảy thai vì không biết an thai bằng cách nào, nên dùng thuốc gì. Sử dụng bài thuốc Đông y từ củ gai tươi là giải pháp an toàn và hiệu quả để giữ thai trong trường hợp này.
Axit Chlorogenic và các chất dinh dưỡng trong củ gai có khả năng cầm máu, giảm co bóp cổ tử cung. Từ đó, ngăn không cho tử cung co bóp quá nhiều khiến thai nhi bị đẩy ra ngoài gây sảy thai. Dược liệu còn có công dụng làm giảm các cơn đau bụng, chữa động thai, tụ dịch hoặc bong tách màng nuôi thai,…
Mất sữa sau sinh? Tìm ngay: Chè vằng lợi sữa – Thần dược “gọi sữa về” tuyệt hay.
Hỗ trợ tích cực trong việc chuyển phôi
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là phương pháp giúp tăng tỷ lệ mang thai. Đây là giải pháp cực kỳ hữu ích đối với những cặp vợ chồng hiếm muộn.
Tuy nhiên, tỷ lệ thành công cao nhất của IVF chỉ rơi vào khoảng 30%. Trong đó, giai đoạn chuyển phôi đóng vai trò quan trọng nhất, nó quyết định đến 60% sự thành bại của cả quá trình.
Trong giai đoạn này, bác sĩ thường khuyên các mẹ kết hợp uống nước củ gai để hỗ trợ tăng tỷ lệ thành công cho quá trình chuyển phôi. Đây là thảo dược lành tính, không chứa độc lại rất dễ uống. Do đó các mẹ hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng củ gai an thai để sớm ngày có tin vui.
Cách dùng củ gai an thai cho mẹ bầu
Có rất nhiều cách dùng củ gai an thai, giảm tỷ lệ sảy thai cho mẹ bầu. Cách phổ biến nhất hiện nay là sắc nước uống hoặc dùng nấu ăn.
Củ gai dùng để sắc nước uống
Đối với củ gai tươi:
Chuẩn bị: 100 – 300g.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Cạo bỏ phần vỏ ngoài của củ, rửa sạch rồi thái thành từng lát dày khoảng 1cm.
- Bước 2: Cho toàn bộ phần củ vừa sơ chế vào nấu cùng 1 – 1.5 lít nước. Đun trong khoảng 15 – 20 phút rồi tắt bếp.
Đối với củ gai khô:
Chuẩn bị: 300g củ gai khô.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Dược liệu khô mua về rửa sạch.
- Bước 2: Cho vào đun với 1 – 1,5 lít nước. Nấu trên lửa nhỏ trong 15 – 20 phút, sau đó tắt bếp.
Để đạt kết quả tốt nhất, các mẹ nên uống từ 2 – 3 lần/ngày thay cho nước lọc.
Tham khảo: Hạt bo bo – Món bổ cho mẹ, thuốc lành cho con.
Củ gai dùng để nấu ăn
Ngoài cách dùng nấu nước uống, củ của cây gai còn được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn ngon, giúp bồi bổ sức khỏe cho mẹ bầu. Dưới đây là một số món có củ gai mà bạn có thể học nấu:
Cháo củ gai:
Phần gạo được nấu kỹ cùng củ gai bùi nhẹ, từ đó tạo nên hương vị thơm ngon hấp dẫn của món cháo. Cháo củ gai dễ ăn, dễ tiêu hóa nên rất thích hợp với bà bầu. Thêm vào đó, món ăn này còn có công dụng dưỡng thai rất hiệu quả.
Chuẩn bị: Gạo, 150g – 200g củ gai tươi, hạt sen hoặc đậu xanh.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch củ tươi, sau đó thái lát mỏng vừa ăn.
- Bước 2: Ngâm gạo khoảng 1 – 2 tiếng cho mềm. Các mẹ cũng có thể rang vàng gạo để nấu cháo được thơm hơn.
- Bước 3: Cho vào nồi gạo, củ gai, hạt sen (đậu xanh) cùng 500ml – 1 lít nước và nấu đến khi cháo nhừ. Nêm nếm theo khẩu vị. Các mẹ cũng có thể nấu cháo này cùng với những nguyên liệu bổ dưỡng chuyên dành cho bà bầu như gà ác, bồ câu, móng giò, tim lợn,…
Gà ác hầm củ gai:
Thịt gà được hầm mềm cùng củ gai thơm bùi, kết hợp với các gia vị hầm tạo nên một món ăn vô cùng thơm ngon, bổ dưỡng cho các mẹ bầu.
Chuẩn bị: 1 con gà ác, 300g củ gai tươi, 1 gói gia vị thuốc Bắc, nấm rơm, nấm hương khô, rượu trắng, hành, tỏi, gia vị.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Làm sạch các nguyên liệu. Củ gai cắt lát dày khoảng 0.5cm. Nấm rơm cắt bỏ đuôi, nấm hương ngâm nước nóng cho nở ra. Hành, tỏi bóc vỏ rồi băm nhuyễn.
- Bước 2: Ướp gà theo công thức 1 thìa hạt nêm, 1 thìa bột ngọt, ½ thìa muối, ½ thìa ớt bột, 1 thìa hành tỏi băm, 2 thìa dầu ăn, 1 thìa rượu trắng.
- Bước 3: Cho củ gai, gà ác, gói gia vị thuốc Bắc và 1.5 lít nước vào nồi đun sôi.
- Bước 4: Đun trong khoảng 15 phút đến khi nước sôi thì giảm nhỏ lửa, đồng thời vớt bọt liên tục.
- Bước 5: Khi gà mềm, cho nấm hương và nấm rơm đã sơ chế vào tiếp tục hầm. Nêm nếm gia vị vừa ăn. Đợi đến khi các nguyên liệu đều đã chín thì tắt bếp và múc ra thưởng thức.
Tìm hiểu: Trinh nữ hoàng cung – Kẻ thù hàng đầu của u xơ, u nang.
Cách bảo quản củ gai
Để giữ được độ tươi và các dưỡng chất trong dược liệu, cách tốt nhất là sử dụng đến đâu thì rửa đến đấy. Phần củ chưa dùng hết thì lấy giấy báo hoặc túi nilon gói kỹ rồi để vào ngăn mát tủ lạnh. Làm như vậy có thể giữ được củ tươi trong 15 – 20 ngày.
Lưu ý, tránh để ở nhiệt độ thường hoặc nhiệt độ quá lạnh vì sẽ làm giảm tác dụng của củ gai trong những lần sử dụng tiếp theo.
Nếu muốn bảo quản lâu hơn, bạn có thể đem củ tươi thái thành lát rồi phơi khô. Tuy nhiên, cách làm này có thể khiến tác dụng an thai của dược liệu bị giảm đi nhiều lần so với củ tươi.
Một số câu hỏi về củ gai cho bà bầu cần biết
Mẹ bầu có rất nhiều nỗi lo, nhất là khi bị dọa sảy thai. Tìm đến củ gai an thai lại kéo theo hàng trăm câu hỏi khác như: Uống củ gai nhiều có tốt không, có ảnh hưởng gì đến thai không, nên uống bao lâu, uống bao nhiêu,…
Hiểu được lo lắng này, Omega3.vn xin giải đáp một số thắc mắc thường gặp của các mẹ bầu như sau:
Uống củ gai nhiều có tốt không?
Thông thường, các dấu hiệu dọa sảy, động thai sẽ xuất hiện trong khoảng 3 tháng đầu tiên của thai kỳ. Vì vậy, trong thời kỳ này, các mẹ bầu có thể sử dụng củ gai đun nước uống hằng ngày để dưỡng thai.
Với những người có cơ địa bình thường, không lạnh cũng không nóng thì có thể uống nước củ gai thường xuyên. Tuy nhiên, với những người thuộc thể hàn, nếu uống trong thời gian dài có thể khiến cơ thể gặp phải những tác dụng không mong muốn như lạnh bụng, đi ngoài,… Do đó không nên lạm dụng vị thuốc, chỉ nên sử dụng với liều lượng phù hợp tùy theo cơ địa.
Tham khảo: Hạt thì là – Bí kíp giảm cân, đẹp da tuyệt vời.
Uống củ gai khô có ảnh hưởng đến thai nhi không?
Như đã đề cập, củ gai (kể cả dạng khô và dạng tươi) đều có nhiều công dụng tốt cho thai nhi, nếu được sử dụng đúng thời điểm cùng với liều lượng phù hợp.
Thực chất, củ gai là một vị thuốc Bắc (có nguồn gốc từ Y học cổ truyền Trung Quốc), tên là Trữ Ma Căn, chuyên dùng làm thuốc an thai. Được các thầy thuốc người Hoa đem vào nước ta. Hoàn toàn không phải những công dụng vô lý được dân gian thổi phồng quá mức.
Các hoạt chất trong dược liệu có khả năng kích thích sản sinh nội tiết tố, tạo điều kiện để thai nhi bám chắc vào thành tử cung hơn, ngăn ngừa tình trạng động thai. Bên cạnh đó, các chất dinh dưỡng trong thảo dược còn có tác dụng hỗ trợ sự phát triển trí não và thể chất của bé.
Dược liệu có vị thanh rất dễ uống, lành tính, không độc và an toàn cho thai phụ. Đối với các mẹ đang sử dụng thuốc Tây thì vẫn có thể kết hợp uống củ gai bình thường.
Nên uống củ gai trong bao lâu là tốt nhất?
Đối với những trường hợp bị động thai, nhau bóc tách hoặc tụ dịch màng nuôi: Nên uống nước củ gai trong 7 – 10 ngày để đạt kết quả tốt nhất.
Đối với những người muốn dùng củ gai để an thai: Dùng 100g – 150g củ tươi hầm với gà ác, bồ câu, móng giò, tim lợn… Ăn mỗi tuần từ 2 – 3 lần cho đến lúc sinh.
Đối với những người đang trong giai đoạn chuyển phôi của quá trình IVF: Để phôi thai phát triển ở môi trường thuận lợi, uống 300ml nước củ gai trong 3 ngày trước thời điểm chuyển phôi. Sau khi chuyển phôi thì tiếp tục uống trong 7 ngày để giúp thai bám chắc vào thành tử cung.
Xem thêm: Cây chùm ngây – Rau ăn, bài thuốc cực tốt cho sức khỏe.
Lưu ý khi sử dụng củ gai cho mẹ bầu
Củ gai là vị thuốc Đông y lành tính. Tuy nhiên, nên sử dụng đúng cách để đạt được hiệu quả điều trị cao nhất, cũng như tránh những tác dụng ngoài ý muốn ảnh hưởng xấu đến cơ thể.
Dưới đây là một số lưu ý khi sử dụng dược liệu các mẹ nên ghi nhớ:
- Dược liệu có tính hàn, do đó không nên sử dụng trong trường hợp hư hàn.
- Không dùng liên tục trong thời gian dài, nhất là với những người có cơ địa thể hàn.
- Củ tươi có thể gây ngứa, tuy nhiên nếu phơi khô thì không gây ngứa nữa.
- Khi dùng để dưỡng huyết, an thai cho bà bầu, nên cẩn trọng và sử dụng đúng liều lượng.
- Bảo quản nước sắc trong ngăn mát tủ lạnh. Chỉ nên sử dụng trong vòng 2 – 3 ngày. Trước khi uống thì nên làm nóng lại.
- Với những sản phụ bị nghén nặng, khi uống nước củ gai có thể cho thêm vài thanh mía, cam thảo, cỏ ngọt hoặc đường phèn vào để dễ dùng hơn.
- Đang dùng thuốc Tây vẫn có thể sử dụng dược liệu bình thường.
Xem thêm: Ngải cứu – Rau ăn tốt cho phụ nữ mang thai.
Nên mua củ gai ở đâu uy tín, chất lượng?
Một địa chỉ mua củ gai chắc chắn không thể bỏ qua đó chính là Thảo dược An Quốc Thái – Một trong những vựa thuốc Bắc, thuốc Nam lớn nhất TP HCM. Được hàng nghìn khách hàng tin tưởng lựa chọn trong nhiều năm qua.
Đến Thảo dược An Quốc Thái, bạn hoàn toàn có thể yên tâm bởi củ gai tại đây luôn đảm bảo:
- Nguồn gốc tự nhiên 100%, được trồng và thu mua trực tiếp từ người nông dân chuyên đào củ gai.
- Quy trình sơ chế dược liệu đạt tiêu chuẩn, đảm bảo hàm lượng dược tính cao.
- Không pha trộn hàng giả, hàng kém chất lượng.
- Giá bán rẻ nhất thị trường, chỉ 250.000 VNĐ/KG.
- Giao hàng nhanh trên toàn quốc trong thời gian ngắn nhất.
Thông tin mua hàng:
Thảo dược An Quốc Thái
- Địa chỉ: 62/1/28 Trương Công Định, P. 14, Tân Bình, TP HCM.
- ĐT đặt hàng: 0926 456 456
- Giá bán củ gai: 250.000 đồng/kg.
Như vậy, củ gai có tác dụng rất tốt cho bà bầu trong việc chữa động thai, giúp dưỡng thai. Hy vọng qua bài viết, các mẹ đã có thêm nhiều thông tin hữu ích về dược liệu này, đồng thời biết cách sử dụng củ gai tươi và khô để dưỡng thai an toàn, hiệu quả nhất.
Thông tin tại website: https://omega3.vn/ được tổng hợp từ các nguồn đáng tin cậy. Nó không thay thế cho lời khuyên hoặc điều trị y tế và chúng tôi không có ý định cung cấp bất kỳ lời khuyên y tế nào.
Người đọc nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng hoặc tiêu thụ một loại cây cho mục đích chữa bệnh.
