Tác giả: Dược sĩ Y học cổ truyền Hồ Thị Cẩm
“Cây không cành
Thế nhưng bông nghìn cánh
Bồ công anh
Mỏng manh tròn vành vạnh”
Bồ công anh là một loài cỏ dại, rau ăn khá gần gũi với đời sống. Theo y học dân gian, lá và rễ bồ công anh thường dùng để pha trà, nấu nước uống chữa tắc tia sữa, đau dạ dày, hạ đường huyết và nhiều công dụng trị bệnh khác.
Cụ thể bồ công anh trị bệnh gì, cách dùng và bài thuốc như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về tác dụng lợi sữa, trị đau dạ dày và nhiều lợi ích khác khi uống trà bồ công anh.
Bồ công anh là cây gì?
Bồ công anh còn gọi với nhiều cái tên khác như: phù công anh, rau diếp trời, rau mũi cày, diếp dại, mót mét hoặc mũi mác.
Cây bồ công anh có tên khoa học là Lactuca Indica, tiếng anh là dandelion thuộc họ cúc (Asteraceae). Đây là loài thực vật có hoa, ăn được, đem lại nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.
Rễ hoặc cả cây bồ công anh thường phơi khô làm trà giải độc gan, lợi tiểu, trị tắc sữa, phòng ngừa ung thư và nhiều tác dụng chữa bệnh khác.
Hình ảnh cây bồ công anh
Bồ công anh là một loài cây thân thảo, có tuổi thọ trung bình rất ngắn. Thường mọc đơn hoặc chẻ nhánh ở phần thân trên, thân thấp, cao chỉ từ 60 – 200cm.
Lá là loại lá đơn, mọc cách và có hình trông như một cái mũi mác nên còn gọi là rau mũi mác. Mặt trên có màu nâu sẫm, mặt dưới màu nâu nhạt. Mép lá có răng cưa thưa, lá mọc sát gốc, hầu như không có cuống.
Hàm lượng dinh dưỡng của bồ công anh
Xét về hàm lượng dinh dưỡng, bồ công anh chứa nhiều dưỡng chất phong phú từ rễ, thân, hoa đến lá.
- Các loại vitamin thuộc nhóm A, C, K, B.
- Cung cấp lượng lớn khoáng chất như: sodium, sắt, magie, canxi, cali.
- Rất giàu giàu carbohydrate inulin – là chất xơ hòa tan duy trì vi khuẩn có lợi cho đường ruột
- Ngoài ra, nó còn chứa một số hoạt chất khác như tinh bột và chất béo.
Theo một nghiên cứu tại Thái Lan, ăn bồ công anh có khả năng cung cấp tới 47% vitamin A cho cơ thể, duy trì đường huyết ở mức ổn định. Hàm lượng cao beta-carotene trong bồ công anh là chất chống oxy hóa tuyệt vời, giúp phòng ngừa ung thư hiệu quả.
Bồ công anh mọc ở đâu?
Theo từ điển thực vật Việt Nam, nó là loài cây ưa ẩm. Phát triển tốt ở nương rẫy, ven đường, trong vườn nhà, thửa ruộng hoặc các bãi sông. Thuộc những vùng trung du và đồng bằng có độ cao dưới 1000m tại nước ta.
Ngoài Việt Nam, bồ công anh còn mọc ở một số nước thuộc khu vực Châu Á như Nhật Bản, Philippines, Trung Quốc, Indonesia và Ấn Độ.
Cách thu hái và chế biến bồ công anh
Người ta thường thu hoạch cả cây (lấy rễ hoặc không) từ giữa tháng 4 đến hết tháng 5. Đây là khoảng thời gian cây có nhiều dược chất nhất.
Sau khi thu hoạch, người ta sẽ bắt đầu quá trình rửa sạch nhiều lần nước để loại bỏ phần lớp đất cát bám trên cây. Sau cùng mang đi phơi hoặc sấy khô làm thuốc.
Tác dụng của cây bồ công anh
Bồ công anh có rất nhiều loại, và bồ công anh Việt Nam thường dùng để làm thuốc. Phần rễ, thân, lá và hoa thường góp mặt rất nhiều trong các bài thuốc làm mát sữa, chữa đau dạ dày, trị đái tháo đường,… ở nhiều nước Châu Á.
Sau đây là một số công dụng của bồ công anh đối với sức khỏe:
Cải thiện hệ tiêu hóa
Theo các nhà khoa học, trong bồ công anh có chứa nhiều chất xơ hòa tan giúp cải thiện hệ tiêu hóa và làm ruột khỏe mạnh hơn. Uống 1 tách trà bồ công anh sau bữa ăn giúp khắc phục tình trạng nặng bụng, ăn không tiêu, ợ chua hiệu quả.
Ngoài ra, uống trà bồ công anh mỗi ngày còn có tác dụng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì, đau tim và sỏi thận.
Hỗ trợ điều trị tiểu đường
Chlorogenic và Axit chicoric trong bồ công anh giúp cơ thể sản sinh ra một lượng lớn tế bào Insulin. Đồng thời cải thiện sự hấp thụ glucose (đường) trong mô cơ, điều tiết lượng đường trong máu, giữ ở mức ổn định nhờ ức chế quá trình chuyển đổi và hấp thụ đường của cơ thể.
Người bệnh nên pha trà bồ công anh, cho thêm một vài nụ hoa cúc trắng để giúp ổn định đường huyết. Có thể dùng trà thay nước uống hàng ngày, sự kết hợp này sẽ đem lại hiệu quả rất tốt đối với người bệnh tiểu đường.
Chống oxy hóa, phòng ngừa ung thư
Cây bồ công anh rất giàu các carotenoid như beta-carotene. Chúng có tác dụng ức chế quá trình oxy hóa, giúp tiêu diệt các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi hư hại.
Vào năm 2011, các nhà nghiên cứu thuộc đại học Windsor Canada đã tiến hành một cuộc thí nghiệm như sau: cho tiêm một ít chiết xuất từ loại cây này vào con chuột có chứa tế bào ung thư.
Sau 3 tháng, các nhà khoa học nhận thấy tế bào ung thư đang phát triển chậm đi rất nhiều so với lúc chưa sử dụng chiết xuất. Nghiên cứu này đem lại nhiều hy vọng cho bệnh nhân ung thư hiện nay.
Thêm vào đó, hoa bồ công anh cũng chứa đầy polyphenol, một loại chất chống oxy hóa khác.
Điều trị đau dạ dày
Trong y học cổ truyền, bồ công anh có vị đắng, ngọt, tính mát, không độc, có khả năng tiêu viêm. Theo Lương y Vũ Thắng, bồ công anh chủ yếu được dùng để chữa viêm dạ dày thể thực nhiệt. Bao gồm các triệu chứng đi kèm như:
- Ăn chậm tiêu, đầy bụng, đau thượng vị (đau vùng bụng trên rốn).
- Đau dạ dày thể hỏa uất (đau kiểu nóng, xót, rát, ấn vào càng đau hơn).
- Đau dạ dày thuộc nhiệt ợ chua, nóng ruột, cồn cào, táo bón, rêu lưỡi hơi vàng, miệng khô họng rát.
Y học hiện đại cũng tìm thấy trong bồ công anh một số chất chống viêm, giảm đau, làm lành nêm mạc dạ dày, hỗ trị điều trị đau dạ dày, mau lành vết loét.
Bồ công anh giúp bảo vệ gan, thải độc cơ thể
Trà bồ công anh có tác dụng như một loại nước detox. Theo nghiên cứu sơ bộ, uống trà bồ công anh mỗi ngày giúp cơ thể bạn đào thảo một lượng lớn chất độc và kim loại nặng có trong thận và gan ra khỏi cơ thể thông qua đường nước tiểu hoặc hậu môn.
Nguyên nhân là bởi chiết xuất từ rễ bồ công anh có khả năng bảo vệ gan trước tác nhân gây hại, chống lại hiện tượng stress oxy hóa trong mô gan. Đồng thời giảm mức độ chất béo dư thừa được lưu trữ trong gan.
Bổ sung vitamin A, giúp cải thiện thị lực
Theo nghiên cứu, trong bồ công anh có chứa một lượng lớn vitamin A có tác dụng giúp kích thích cơ thể sản sinh bạch cầu. Bên cạnh đó, vitamin A còn có vai trò rất quan trọng trong việc nuôi dưỡng thần kinh và giúp bạn có một đôi mắt khỏe đẹp.
Hỗ trợ giảm cân hiệu quả
Theo nghiên cứu, các hoạt chất trong cây thuốc bồ công anh có tác dụng hỗ trợ giảm cân, duy trì cân nặng và phòng ngừa béo phì. Theo đó, chiết xuất từ thảo dược này có khả năng chuyển hóa carbohydrate và phân hủy chất béo của thực vật, duy trì mỡ thừa ở mức thấp dẫn đến giảm cân.
Uống trà bồ công anh có giảm cân không đang được các nhà khoa học không ngừng phân tích để đánh giá công dụng này.
Bồ công anh còn có một số công dụng khác như:
- Chống suy nhược cơ thể.
- Hỗ trị điều trị ung thư và viêm loét dạ dày.
- Chống ung độc sưng tấy và loãng xương.
- Trị viêm ruột thừa và ăn không tiêu.
Cây bồ công anh chữa bệnh gì? Bài thuốc và cách dùng hiệu quả
Dưới đây là một số bài thuốc y học cổ truyền của bồ công anh. Các bài thuốc này được chúng tôi trích dẫn từ cuốn bách khoa toàn thư Đông y.
Omega3.vn xin chia sẻ cách dùng bồ công anh để chữa trị một số bệnh lý thường gặp như sau:
Cây bồ công anh chữa đau dạ dày
Để làm bài thuốc trị chứng đau dạ dày, chuẩn bị các vị thuốc sau: 25g bồ công anh 15g, chè dây 15g lá khổ sâm, cuối cùng là 19g lá khôi tía, tất cả ở dạng khô. (Theo “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, Giáo sư Đỗ Tất Lợi).
Đem tất cả nấu với 1,5 lít nước và để lửa nhỏ. Khi nước sắc trong ấm cạn còn 300ml thì bạn tắt bếp, để nguội và lọc bỏ phần bã.
Dùng bài thuốc này theo liệu trình dùng 10 ngày và nghỉ 3 ngày sẽ thấy bệnh tình được cải thiện.
Chữa chứng lở loét lâu ngày, rắn, bọ cạp cắn
Để trị chứng lở loét lâu ngày không khỏi hoặc bị rắn và bò cạp cắn ta dùng khoảng 20g bồ công anh đem đi giã nát rồi đắp vào những vùng bị lở loét hoặc vết thương bị rắn, bò cạp cắn.
Khi bị rắn hoặc bọ cạp cắn bạn nên hút lấy hết chất độc ra trước rồi đắp loại dược liệu này vào và đến cơ sở y tế gần nhất kiểm tra.
Chữa viêm kết mạc cấp tính
Để làm bài thuốc trị dứt điểm chứng viêm kết mạc cấp tính bạn chuẩn bị khoảng: 20g bồ công anh, cho vào ấm và sắc chung với một lượng nước vừa đủ dùng 3 lần trong ngày. Kiên trì sử dụng bài thuốc này mỗi ngày bạn sẽ thấy hiệu quả mà bài thuốc mang lại.
Bồ công anh giúp tiêu độc, giảm mụn nhọt
Để làm bài thuốc trị mụn nhọt hoặc tiêu độc này bạn chuẩn bị những vị thuốc sau: 20g bồ công anh khô, 10g ké đầu ngựa, 10g kinh giới, 10g liên kiều, 10g cải trời, 15g vòi voi, 10g cỏ mần trầu, 15g kim ngân hoa và cuối cùng là 10g hạ khô thảo.
Mang tất cả các loại dược liệu trên sắc chung với 1 lít nước, khi nước sắc cạn còn phân nửa thì ngưng. Chia nhỏ lượng nước sắc trên thành uống 3 lần dùng trong ngày.
Hỗ trợ điều trị ung thư
Để làm bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư này bạn chuẩn bị những vị thuốc sau: 30g cây xạ đen, 30g rễ, lá bồ công anh, cuối cùng là 20g mỗi vị bạch hoa xà và bán chi liên.
Mang tất cả vị thuốc trên cho vào ấm và sắc chung với 1 lít nước. Sau khi sắc xong bạn lọc bỏ phần bã và chia ra 3 lần uống trong ngày.
Các đối tượng nên sử dụng bồ công anh
Dưới đây là một số đối tượng được khuyên nên sử dụng bồ công anh để cải thiện tình trạng sức khỏe:
- Người bị thiếu vitamin A, vitamin C và vitamin K.
- Người bị thiếu sắt và magie.
- Người bị lở loét hoặc rắn cắn.
- Người hay bị táo bón.
- Người bị viêm kết mạc cấp tính.
- Người bị đau dạ dày và bị ung thư.
Các lưu ý khi sử dụng trà bồ công anh
Những đối tượng sau đây nên cân nhắc khi sử dụng:
- Trẻ em dưới 10 tuổi không được sử dụng những bài thuốc trên.
- Không cho phụ nữ mang thai sử dụng các bài thuốc trên.
- Không được sử dụng vượt quá hàm lượng các cây thuốc.
- Người cao huyết áp, suy tim.
- Người dị ứng với các thành phần hóa học của thảo dược.
Giá bán bồ công anh tại thị trường
Hiện nay, giá bán bồ công anh trên thị trường dao động từ: 250.000 đồng/kg đến 300.000 đồng/kg.
Hiện nay sản phẩm bồ công anh do Omega3.vn cung cấp có giá chỉ: 200.000 đồng/kg. Giá bán này hiện rẻ nhất thị trường (lưu ý giá sản phẩm có thể thay đổi theo vụ mùa).
Mua bồ công anh ở đâu?
Nếu bạn đang có nhu cầu mua bồ công anh thì hãy liên hệ với chúng tôi qua thông tin bên dưới.
Omega Việt Nam – Vì sức khỏe cộng đồng:
- Địa chỉ nhà thuốc: 62/1/28 Trương Công Định, phường 14, quận Tân Bình, TPHCM.
- Điện thoại đặt hàng: 0902 743 250.
- Website: Omega3.vn
- Giá bán: 200.000 đồng/kg.
Bạn đã xem xong bài viết: “Bồ công anh có tác dụng gì? Công dụng và lưu ý dùng trà“. Hy vọng bạn đã hiểu hơn về công dụng, cũng như cách dùng cây thuốc này. Nếu có ai đang cần mua bồ công anh, hãy chia sẻ cho họ bài viết này bạn nhé.
Nguồn tham khảo:
https://www.mountsinai.org/health-library/herb/dandelion
https://www.herbalremediesadvice.org/dandelion-herb-benefits.html
Bồ công anh (https://vi.wikipedia.org/)
Tác dụng của cây bồ công anh (Hello Bacsi)
13 Potential Health Benefits of Dandelion (healthline.com)
10 health benefits of dandelion (medicalnewstoday.com)
Thông tin mua hàng
Omega Việt Nam – Vì sức khỏe cộng đồng
